Günümüzde nasıl araba kullanmak için belirli bir eğitim sürecini başarı ile tamamlayarak motorlu taşıt ehliyeti almaya hak kazanıyorsanız, aynı şekilde kaptan olabilmek için de ücretsiz ve online olan Amatör Denizcilik Eğitim Sistemi’ne (ADES) kayıt olmanız, gerekli eğitimleri tamamlamanız ve yazılı sınava girerek Amatör Denizcilik Belgesi (ADB) almaya hak kazanmanız gerekmektedir. Bununla birlikte, Amatör Denizcilik Belgesi olmadan motoru 10 beygir gücünden az olan özel tekneleri, sadece kürekle yürütülen motorsuz tekneleri, kanoları/kayakları ve spor amaçlı tekneleri kullanabilirsiniz.
Amatör Denizcilik Eğitim Sistemi
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından ücretsiz ve online olarak sunulan bir eğitim sistemidir. Amatör Denizcilik Belgesi alabilmek için bu eğitimi tamamlamanız zorunludur. Eğitimi tamamladıktan sonra Amatör Denizcilik Belgesi alabilmek için sınava başvurmaya hak kazanırsınız.
Amatör Denizcilik Belgesi
Amatör Denizcilik Belgesi, 24 metre uzunluğuna kadar olan tekneleri ulusal veya uluslararası sularda kullanma hakkı veren ehliyettir. Bir diğer tanımla; kişilerin denizde spor veya gezi amacıyla tekne kullanabilmek için sahip olmaları gereken yeterlilik belgesidir. Bu belge gelir elde etmek amacıyla kullanılamaz. Bu belge ile yat kiralama yapabilir ve kendi teknenizin kaptanı olabilirsiniz.
Amatör Denizcilik Belgesi Alabilmenin Şartları Nelerdir?
- 14 yaşını bitirmiş olmak,
- Online ve ücretsiz Amatör Denizcilik Eğitim Sistemi’ne (ADES) kayıt yaparak ilgili eğitimleri tamamlamak,
- Bünyesinde göz ve kulak-burun-boğaz (KBB) uzmanı çalıştıran resmi veya özel sağlık kuruluşlarında göz ve KBB muayenelerinden geçerek “Amatör Denizci Belgesi Alabilir” raporu almak,
- ADES Online Eğitimi tamamlandıktan ve gerekli sağlık raporları alındıktan sonra Gemi Adamları Sınav Merkezi’nin (GASM) online platformu olan Gemi Adamları Online Sınav Sistemi’nde (Gasm) kullanıcı hesabı oluşturup sınav müracaatı yapmak ve sınavdan 100 üzerinden en az 60 puan almak gerekmektedir.
Kısa Mesafe Telsiz Operatörlüğü (KMT)
Kısa Mesafe Telsiz Operatörlüğü, tekne üzerindeki VHF deniz telsizini kullanmak için gerekli olan yasal ehliyettir. Eğer teknede VHF deniz telsizi var ise telsizin kullanılabilmesi için teknede bulunan kişilerden en az birinde Kısa Mesafe Telsiz Operatörlüğü ehliyeti olması zorunludur. Belgenin sahibi teknenin kaptanı olmak zorunda değildir. Öte yandan, Kısa Mesafe Telsiz Operatörlüğü ehliyeti olmadan da 24 metreye kadar olan tekneler Amatör Denizcilik Belgesi ile kullanılabilir.
Kısa Mesafe Telsiz Operatörlüğü ehliyeti uluslararası geçerliliğe sahiptir. Sınava, Gemi Adamları Online Sınav Sistemi üzerinden başvurulur. Kısa Mesafe Telsiz Operatörlüğü ehliyetinin geçerlilik süresi 5 yıldır. Süresi dolan KMT ehliyetinin Liman Başkanlığı tarafından sınava girmeden yenilenmesi mümkündür.
Kısa Mesafe Telsiz Operatörlüğü ehliyeti alabilmek için 17 yaşını doldurmuş olmanız ve sınavda 100 üzerinden en az 60 puan almanız gerekmektedir.
ADB ve KMT Başvurusu Nasıl Yapılır?
Amatör Denizcilik Belgesi ve Kısa Mesafe Telsiz Operatörlüğü sınavlarında başarılı olduğunuz takdirde aşağıda yer alan belgeleri tamamlamanız gerekmektedir:
- Nüfus cüzdanı fotokopisi,
- 4 adet fotoğraf,
- Sisteme taratılan sağlık raporunun aslı (Göz ve KBB uzmanı tarafından kaşelenmiş, gözde renk körlüğü ve gece körlüğü yoktur ibareli ve en fazla 4 aylık),
- Adli sicil kaydı veya kamu personeli olan kişilerden kurum kimliği fotokopisi yada kurumda çalıştığına dair bir yazı veya diploma fotokopisi,
- Muvafakatname (14 yaşını tamamlamış ancak 18 yaşını bitirmemiş adayın velisi tarafından muvafakatname hazırlanacaktır.),
- Sisteme taratılan sınava giriş dekontunun aslı,
- Sınav sonrası sınavı kazanan kişiler için http://odemeler.udhb.gov.tr internet adresinden yapılacak borçlandırma ile Halk Bankası’na belge harçlarının yatırıldığına dair dekont.
Gerekli belgeler tamamlandıktan sonra bu belgeler başvuru yapılan liman başkanlığına teslim edilmelidir. Liman başkanlığı belgeleri inceleyerek Amatör Denizcilik Belgesi’ni en kısa sürede teslim eder.
Ancak yukarıda bahsedilen eğitimler teorik olup size pratik yapma imkanı sunmaz. Öte yandan, ister Amatör Denizcilik Eğitimi’ni tamamlarken isterseniz de Amatör Denizcilik Belgenizi aldıktan sonra yelken akademilerine başvurarak pratik yapmanız mümkündür.
Yelken Eğitimleri
Yelken eğitimleri teorik ve pratik kısımlardan oluşur. Böylelikle öğrendiğiniz teorik bilgileri pratikte uygulayarak pekiştirme imkanı bulursunuz. Katılımcıların seviyesine göre yelken eğitimleri 3 bölüme ayrılır:
Temel Yelken Eğitimi
Bu aşama katılımcıların yelken ile ilk tanıştığı aşamadır. Temel seviyede amaç eğitmene ihtiyaç duymadan yelkenli bir tekne ile denize açılma, tekneyi balonla performanslı olarak kullanma ve acil durumlara müdahale edebilme yeteneklerinin kazandırılmasıdır. Teorik ve pratik eğitimler sonrasında katılımcılar yelkenli tekneyi bir noktadan başka bir noktaya götürebilme yetisine sahip olurlar.
İleri Düzey Yelken Eğitimi
İleri düzey eğitim yelken eğitiminin 2. aşamasıdır. Bu aşamada temel yelken eğitimlerini tamamlayan katılımcılar ileri sürüş tekniklerini öğrenme ve tekne hakimiyetlerini mükemmelleştirme fırsatını bulurlar. Bunun yanı sıra, temel eğitimde verilen bilgilerin derinlik derecesi artırılarak katılımcıların tekne üzerindeki becerilerinin geliştirilmesi amaçlanır.
Açık Deniz Yelken Eğitimi
Katılımcıların denizde adım adım profesyonellik kazandığı aşamadır. Açık deniz yelken eğitimi katılımcılara uzun soluklu yolculuklarda güvenli bir şekilde seyir yapma, gece seyri ve denizde hayatta kalma gibi açık denizde ihtiyacınız olacak teorik ve pratik bilgileri öğrenme olanağı sağlar. Eğitim süresince yelkenli bir teknede yaşam şartlarını ve bu şartlar altında doğaya uyum sağlamayı öğrenirsiniz.
Temel Yatçılık Eğitimi
Temel yatçılık eğitiminde 40 ft‘e kadar olan yelkenli yatları yelken seyri ile denizcilik kurallarına uygun olarak kullanma, donatma ve trim etme becerilerinin geliştirilmesi hedeflenir. Bu eğitimde denizcilik bilgileri, denizde güvenliği, rüzgar bilgileri, motor ve yelkende dümen hakimiyeti ve coğrafi rotalar başta olmak üzere pek çok temel bilgi edinebilirsiniz.
İleri Yatçılık Eğitimi
İleri yatçılık eğitimi ile 40 ft‘e kadar olan yelkenli yatları denizcilik kurallarına uygun bir şekilde kullanma, donatma ve trim etme becerilerini kazanırsınız ve bu tekneleri kullanabilir hale gelirsiniz. Bu eğitimde ileri düzeyde denizcilik ve yatçılık bilgileri, navigasyon, harita kullanımı, rota çizimi, demir atma ve alma, ayrılma ve yanaşma gibi daha profesyonellik gerektiren ileri yatçılık bilgilerini edinirsiniz. Bu eğitimin sonunda artık dilerseniz kiraladığınız teknenin kaptanı siz olursunuz.
Yat Kaptanı Nasıl Olunur?
Ticari veya özel bir yatta kaptan olarak çalışabilmek için bir gemi adamı yeterliliği olan Yat Kaptanı Ehliyeti’ne sahip olmak gerekmektedir. Yat Kaptanı Ehliyeti uluslararası geçerliliğe sahip olan bir yeterlilik belgesidir. Bu ehliyet ile yat sınıfına giren tüm teknelerde (Sefer bölgesi, uzunluk, taşıma kapasitesi sınırı olmaksızın) çalışılabilir.
Kimler Yat Kaptanı Olabilir?
- 21 yaşını dolduran,
- İlköğretim okulu mezunu olan,
- 350 saat (4 ay) süreli Yat Kaptanı Eğitimi’ni alan,
- 5 adet Denizde Güvenlik Eğitimi (STCW) Belgesi’ne sahip olan,
- Radar gözlem, pilotlama ve tıbbi bakım belgelerine sahip olan,
- Tahditli Telsiz Operatörü veya Kısa Mesafe Telsiz Operatörü Belgesi’ne sahip olan,
- 15 metreden büyük yatlarda 6 ay boyunca staj yapmış olan,
- Denizcilik Müsteşarlığı tarafından yapılan yat kaptanı sınavında başarılı olan herkes Yat Kaptanı Ehliyeti alma hakkına sahiptir.
Denizcilik Müsteşarlığı tarafından onaylı kurumlarda yaklaşık olarak 4 ay süren eğitimi tamamladıktan sonra yapılacak sınavda başarılı olunması halinde Yat Kaptanı Ehliyeti’ne sahip olabilirsiniz.
